E los navarrs que viiron lor seinnor empressar, dissons: Barons, anem, nostre seinnor gardar, e moran tuit ab el antz quel laissem forzar. Adoncs viratz tendre balestes de sarrar, e de lanzas ferir e atçonas lanzar, els navarrs en camisas zay e lai salteiar, el sarrazins quel viron nutz assi demenar, disson zo non son per Bafomet, antz par que sion vius diables quasils veden sautar, Quar els notemon mort, ni temon a nafrar, e ges ab aital gentz nos fa bon bataillar, e adoncs comenzeron vas Tunitz atornar, el pros reis de Navarra ab sas gentz ancalzar, si que per mei las portas les neferon entrar, adonc lo rei Tibalt presse a capdelar sas gentz e si lor diss: Barons, tornen gantar, e tuit teneron sen e feron son mandar sestots demoranza.

E lo reu Lodoys que era seinner de Franza anec lo acuillir ab molt dura semblanza e si li dis: Bel filtz, huey mávetz fait pesanza; Quar anc abgent sen fe failliment e enfanza, e si fossas vencutz, vostra fors l erranza, pero ondrada vetz per totz temps vostra lanza, per que es semblanza que totz bes nos enanza, e huaymas no metatz tota l ost en balenza.

El rei Tibalt respos alegre sens doptanza: Seinner en Jeshu Xripst es nostra esperanza. E si nos lui servent, more es ma semblanza e ma fe quel bratz dreit vendre de la balanza, e no i em per dormir, ni per dar beu ananza mas per alzar la fe de cels que es salvanza. Adoncs lo rei franzes per seinnal dámistanza baiset le en la boca ab molt alegranza, dont toltz nagron sabor.

2011/03/29

Montjuïc

Mendi honen gailurrean lehenengoz atalaia bat eraiki zen, itsasontzien etorrera ikusteko puntu altu baten bila. Ondoren, 1640. urtean, Felipe IV.aren aurkako matxinadan lehehengoz fortifikatu zen, harriz eta lokataz osatutako karratu bat osatuz. Honi esker 1641. urteko urtarrilak 26an Vélez-tarren Markesaren tropa gaztelarren erasoa deuseztatu zuten.

Ez zen izan 1694. urtera arte bere Gaztelu bihurtzea. Aurreko fortifikazioa gazteluaren erdian geratzen zen, honek gailurreko lur zait lau guztia artzen zuela. Ondorengotza gerran gaztelua Peterborough Dukearen eskuetan erori zen, eta honek zuzenean eragin zuen kataluniarren bando aukeraketan, hain zuzen ere, Austriako Carlosen alde egin baitzuten. Felipe V. zenak errekuperatu zuen 1706. urteko apirilaren 25an, urte bereko maiatzaren 12an berriz ere galtzeko.

XVIII. mendean zehar eraikuntzak aldaketak izan zituen, eraikin berriak zaharrengatik aldatuz. 1808. urtean Napoleonen tropak gaztelua menperatzeari ekin zioten, eta erraztasunez lortu zuten, gorteek Printzerriko kapitainari Napoleonen tropei ongi etorria egiteko agindua eman bait zien.

Esparteroren erregeordetzan zehar, 1942an, matxinada bat baretzeko Bartzelonako hiria bombardatuta izan zen gaztelutik eta 1843 Prim jeneralak beste bombardaketa bat agindu zuen.

XIX. mendetik aurrera eta gerra zibilaren hasierara arte, errepresio politiko sozialaren eta langile borrokaren biktimak eduki zituen. 1890an anarkismoa indarra artu zuen eta biolentzia anarkista leporatuta hainbat langile espetxeratu eta toruratu zituzten Montuïc-eko gazteluan. 1919an 3.000 langile baino gehiago zeuden espetxeratuta gazteluan.

Gerra Zibila hasi zenean, frente popularreko kideek espetxe bezela erabili zuten, eta militarrak, apaizak, gazte falangistak eta eskuindarrak konsideratuta zeuden oro espetxeratuta izan ziren. Fusilamenduak izan zirela ere ezin dugu ukatu.

Gerra amaitzean, 1940. urteko urriak 15ean, Generalitat-eko lehendakaria izan zen Lluys Companys fusilatua izan zen gazteluan.

1960. urtera arte espetxe militar bezela erabilia izan zen gaztelua. Urte horretan, hirira eman zitzaion eta museo militar bezala mantendu da gaur egun arte.



No hay comentarios:

Publicar un comentario